Een conflict op het werk kan zeer ingrijpend zijn, niet alleen wanneer je op je werk zit, want een conflict op het werk zorgt vaak ook privé voor spanningen. Eén van de eerste reacties is om rechtshulp te zoeken en een juridische procedure op te starten. Want het recht staat altijd aan jouw kant toch? Ja en nee. Want pas wanneer je ziet dat jij onderdeel van het geschil bent, kun je effectief onderdeel van de oplossing worden. En deze stap slaan de meeste mensen over. Ik zal hieronder uitleggen waarom het zo belangrijk is om eerst de angel uit de situatie te halen.
Rechtstaat
Maart 2020 berichtte Folkert Jensma in het NRC over de hoorzitting in de Eerste Kamer “de staat van de rechtsstaat”.
De conclusie was nog schrijnender dan ik in “De rol van de juridisch counselor, noodzakelijke alternatieven voor rechtspraak”, voor de academie voor coaching en counselling in 2016 al schetste:
De rechtspraak in Nederland zit volgens Jensma financieel en organisatorisch volledig vast.
De toegang tot het recht is een illusie aan het worden, door te hoge griffie gelden, complexe procedures en verdampende sociale rechtshulp.
De president van de Hoge Raad waarschuwde dat als de zwakkeren niet goed verdedigd worden, het gevaar bestaat dat zij vervreemd raken van onze rechtsstaat en zich daartegen zelfs gaan verzetten. De Raad voor de Rechtspraak vertelde bij monde van Kees Sterk aan de Senaat, dat procederen in Nederland te lang duurt, de kwaliteit ervan dreigt terug te lopen en ook de onafhankelijkheid gevaar loopt.
Dat laatste vooral omdat de rechtspraak als buitendienst van justitie wordt gerund. Het is namelijk de minister die uitmaakt hoe lang de zitting mag duren. Het gevolg is dat rechters en stafmedewerkers helemaal worden volgepland met zittingen, waardoor de flexibiliteit nul is en reflectie en kennisontwikkeling iets voor de vrije tijd zijn geworden, aldus het NRC artikel.
Recente pogingen om efficiënt om te gaan met de tijd van rechters, zoals bijvoorbeeld het digitaal procederen, dreigen vanwege de te hoge kosten volledig te mislukken.
Recht met een hoofdletter R
Freek Bruinsma schreef treffend in zijn boek ‘De Hoge Raad van onderen’ dat de cliënt hoopt en verwacht in de advocaat en de rechters, kruisridders voor recht met een hoofdletter R aan te treffen, die het onrecht mores zullen leren: de advocaat daarentegen probeert de cliënt rijp te maken voor een aanvaardbaar onderhandelingsresultaat. De rechter is als een drukbezet persoon niet bijzonder geïnteresseerd in het schrijven van een zoveelste uitspraak op maat en volstaat liever met het zetten van een handtekening op een alsnog buiten zijn invloedssfeer tussentijds bereikt onderhandelingsresultaat.
Dit maakt het belang van de psychologische beleving van een geschil des te groter. Juist nu is het essentieel om los te komen van psychologische escalatie mechanismes en heftige emoties en oud zeer te (h)erkennen. De noodzaak om te komen tot de acceptatie van het feit dat er nu eenmaal een (juridisch) geschil is. Dat is niet altijd even makkelijk. Maar pas wanneer je ziet dat je onderdeel van het geschil bent, kun je effectief onderdeel van de oplossing worden. En dat is gezien de geschetste recente ontwikkelingen urgenter dan ooit. Alvorens je helemaal over te leveren aan een juridische procedure, adviseer ik een ieder om de beleving van het geschil vooraf in een rustig vaarwater brengen.
Heel vaak zal de oplossing zich dan vanzelf voordoen, omdat er een andere strategie dan procederen beschikbaar komt voor het gekrenkte rechtsgevoel en er vanuit een andere energie met de wederpartij overlegd kan worden.
Uiteindelijk is voor alle partijen een communicatie vanuit openheid, vertrouwen de basis van een goede uitkomst.
